31 stycznia 2017 15:52 | Aktualności
„PTASIA GRYPA”- najważniejsze informacje
Ptasia grypa, influenza ptaków jest ostrą chorobą zakaźną występującą powszechnie u ptaków wywołana przez typ A wirusa grypy, który należy do rodziny Orthomyxoviridae, rodzaju Influenzavirus A.
Wirus ginie w temperaturze 70 °C. W zbiornikach wodnych, często zakażonych przez ptaki wodne, wirus zachowuje zakaźność przez 4 dni w 22 °C i ponad 30 dni w 0 °C. Naturalnym gospodarzem wirusów grypy ptaków jest drób i dzikie ptactwo, ale zdarzają się przypadki przekroczenia bariery gatunkowej i może dochodzić do zakażeń u ssaków, w tym m.in. u świń i człowieka. Rola ptaków wędrownych w rozprzestrzenianiu wysoce patogennych wirusów grypy ptaków nie jest jeszcze do końca poznana. Dzikie ptactwo wodne uważane jest za naturalny rezerwuar wszystkich wirusów grypy typu A.
Patogenność (czyli zdolność do wywoływania choroby) wirusów grypy ptaków jest bardzo zróżnicowana – na tej podstawie dzieli się je zasadniczo na 2 grupy.
•wysoce patogenne wirusy (highly pathogenic avian influenza – HPAI) – powodują grypę ptaków o ciężkim przebiegu, która jest ostrą chorobą ogólnoustrojową ze śmiertelnością dochodzącą do 100% u ptaków grzebiących (najbardziej wrażliwe są indyki, kury i inne gatunki drobiu grzebiącego). Do tej grupy należą niektóre podtypy H5 (np. H5N1)i H7 (nie wszystkie wirusy tych podtypów są jednak wysoce zjadliwe).
•nisko patogenne wirusy (low pathogenic avian influenza– LPAI) – do tej grupy należą wszystkie podtypy wirusów grypy, w tym również H5 i H7. Wywołują zwykle łagodną postać grypy ptaków z objawami ze strony układu oddechowego i pokarmowego. Z obecnego stanu wiedzy wynika, że wirusy H5 i H7 zakażają drób wywołując postać nisko patogenną, jednakże krążąc bez przeszkód wśród drobiu mogą ulec mutacji i przekształcić się, zazwyczaj w ciągu kilku miesięcy, w postać wysoce patogenną. Dlatego też obecność wirusa H5 czy H7 u drobiu jest zawsze powodem do wzmożonej czujności służb weterynaryjnych i sanitarnych.
Aktualna sytuacja dotycząca wystąpienia ptasiej grypy wywołanej wysoce zaraźliwym wirusem H5N8 wśród dzikiego ptactwa i drobiu w Niemczech, wymaga zachowania ostrożności wśród ludzi mimo iż dotychczas nie odnotowano zachorowań wywołanych tym podtypem u człowieka. Przypadki infekcji u ludzi występowały w przeszłości głównie przy podtypach H5N1 i H7N9, a do zakażenia dochodziło w bezpośrednim kontakcie z chorym ptactwem.
Stąd hodowcom zaleca się m.in. trzymanie ptaków hodowlanych w pomieszczeniach zamkniętych, zabezpieczenie paszy przed dostępem dzikich zwierząt, stosowanie w gospodarstwie odzieży i obuwia ochronnego oraz nie karmienie drobiu na zewnątrz budynków. Ponadto ludzie powinni zachować ostrożność i unikać kontaktu z dzikimi ptakami- nie dotykać padłych ptaków i bezzwłocznie informować służby weterynaryjne o znalezieniu padłego ptactwa.
Wirusem „grypy ptaków” człowiek może zakazić się poprzez bardzo bliski kontakt z zakażonym dzikim ptactwem lub drobiem (przebywanie w odległości do 1metra). Źródłem zakażenia mogą też być powierzchnie i przedmioty zanieczyszczone odchodami zakażonych ptaków. Wirus niezwykle trudno przenosi się z ptactwa na człowieka. Z człowieka na człowieka przenosi się w sytuacjach wyjątkowych - ryzyko zakażenia w przypadku kontaktu z osobą chorą jest niewielkie. Osoby, które dotychczas ulegały zakażeniu grypą ptaków na świecie miały bezpośredni, długotrwały kontakt z żywymi lub martwymi ptakami zakażonym wirusem grypy ptaków. Mimo iż rzadkie przypadki ograniczonej transmisji wirusa grypy ptaków z człowieka na człowieka miały miejsce przy okazji epidemii wśród drobiu, to nie powinny być one jeszcze powodem do alarmu, bowiem w żadnym z tych przypadków wirus nie wywołał choroby w szerszej społeczności i nie można wykluczyć u części chorych narażenia na to samo źródło zakażenia ( tj. chory drób).
Aktualnie na świecie występują zachorowania u ludzi na grypę ptaków A/H5N1 w Azji i Afryce oraz A/H7N9 w Chinach. Ryzyko rozprzestrzeniania się choroby wśród ludzi w Europie w następstwie zawleczenia zachorowań WHO i ECDC ocenia jako bardzo niskie.
Główne objawy, które występują przy zakażeniu człowieka wirusem grypy ptaków (są typowe dla zakażeń typami grypy wywołującymi zachorowania u ludzi ) to m.in.:
- podwyższenie temperatury ciała do 38o C lub powyżej,
- kaszel,
- trudności w oddychaniu,
- bóle mięśni, stawów,
- ból gardła,
- katar,
- zapalenie spojówek.
Średni czas od narażenia na zakażenie do wystąpienia objawów wynosi około 3-5 dni (maksymalnie 7 dni). Szczepionki przeciw grypie sezonowej nie chronią przed grypą ptaków- obecnie nie ma szczepionki chroniącej przed tymi zakażeniami. Istnieją dwa skuteczne leki ( inhibitory neuraminidazy): oseltamivir i zanamivir, które łagodzą przebieg zachorowania i ograniczają czas trwania infekcji. Leczenie należy podejmować do 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów choroby.
PODSTAWOWE ZASADY PRZECIWEPIDEMICZNE podczas podróży do krajów, w których stwierdzono występowanie ognisk wysoce patogennej grypy ptaków:
należy ściśle przestrzegać podstawowych zasad higieny oraz w szczególności:
- unikać miejsc bytowania dzikiego ptactwa, ferm drobiu oraz targów, na których odbywa się handel drobiem oraz wyrobami drobiarskimi, w tym również pierzem,
- nie dotykać padłych ptaków,
- po zetknięciu z ptactwem lub powierzchniami zanieczyszczonymi jego odchodami:wyroby drobiowe można spożywać tylko po obróbce cieplnej w temperaturze nie niższej niż 70°C.
- dokładnie umyć dłonie wodą z mydłem, co najmniej przez 20 sekund, lub zdezynfekować dłonie wcierając w nie żel na bazie alkoholu oraz unikać dotykania błon śluzowych ust, nosa i oczu,
- zachować opisane wyżej zasady higieny przy przygotowywaniu do spożycia mięsa drobiowego i jaj,
